Ілияс Есенберлиннің «Алтын Орда» тарихи роман-трилогиясы ерте заман кезеңдерін баяндайды, соған қарамастан, ол қазақ халқының этногенезін дамыту және оның болашақ мемлекеттігін қалыптастыру үшін аса маңызды мәнге ие.
Монгол шапқыншылығы Қазақстан халқының дамуына кері әсер етіп, әртүрлі регрессия үдерістері пайда болып, қалалық мәдениет баяулағанымен, Алтын Орда кезеңінде алғаш рет интеграциялық үдерістер мүмкіндігі болды, еуразиялық дала мәдениетін тасымалдаушыларының өзара кең әрекеттесуі мен өзара әсеріне қол жеткізді.
Қазақстан халқы мұсылмандық Шығыс, Еуропа, Қытаймен қарым-қатынас жасау мүмкіндігіне ие болды, алғаш рет бұрын шашыраңқы тайпаларды біріктіру мүмкіндігі туды, дала заңнамасы енгізілді. Ілияс Есенберлин қазақ әдебиетінде алғаш рет Алтын Орданың гүлдену және кұлдырау кезеңдерінің жекелеген тарихи материалдарын жүйелендіре алды. Тарихи оқиғалардың шынайы серпінін эпостық ауқыммен суреттеп, сол дәуірдегі Ұлы Дала адамдарынығ қайталанбас бейнелерін сомдады.
